Διάλεξη στο Ιρλανδικό Ινστιτούτο Ελληνικών Σπουδών για την ενεπίγραφα βλήματα αρχαίων σφεντόνων της Κρήτης

Η φράση «η σφαίρα με το όνομά σου» είναι από τις πλέον γνωστές που σχετίζονται με τον πόλεμο και όπως ο πόλεμος έχει την ίδια ... ηλικία. Από τη στιγμή που το ανθρώπινο γένος ουσιαστικά ανακάλυψε τον πόλεμο από τη γέννησή του, έτσι και οι «σφαίρες» γράφουν τα ονόματα κάποιων εδώ και χιλιάδες χρόνια. «Μια σφαίρα με το όνομα σου κι άλλα παρόμοια συστήματα επικοινωνίας» είναι ο τίτλος της πρωτότυπης διάλεξης που θα δοθεί στις 11 Απριλίου στο Ιρλανδικό Ινστιτούτο Ελληνικών Σπουδών. Η ομιλία θα γίνει από τη δρ. Αμάντα Κέλι του Εθνικού Πανεπιστημίου της Ιρλανδίας στο Galway (φωτό) και αφορά τα ενεπίγραφα μολύβδινα βλήματα σφεντόνων που βρέθηκαν σε διάφορες τοποθεσίες της Κρήτης και τα οποία χρονολογούνται από την Πρώιμη Αρχαιότητα μέχρι και τη Ρωμαϊκή Περίοδο.
Οι πολεμιστές χιλιάδες χρόνια πριν γνώριζαν και τον ψυχολογικό πόλεμο και έτσι δεν παρέλειπαν πάνω στα βλήματα να γράφουν και διάφορα μηνύματα του τύπου “λάβε”, “πρόσεχε” και “σου”, δηλαδή όλο δικό σου και άλλα διάφορα... εμψυχωτικά για τον αντίπαλο.
Συχνά αναγράφεται το όνομα ενός προσώπου -συνήθως του επικεφαλής του στρατεύματος- ή μιας πόλης, όπως Κνωσός, Γόρτυνα ή Φαλάσαρνα.
Άλλες φορές το έμβλημα είναι σχηματικό, όπως για παράδειγμα η χάραξη κεφαλιού βοδιού, που βρέθηκε σε πολλά βλήματα στην Κρήτη, καθώς και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Η σφεντόνα είναι ένα από τα αρχαιότερα πολεμικά όπλα. Η χρήση της είναι γνωστή ήδη από την 7η χιλιετία, με πρώτη γραπτή μαρτυρία την ιστορία της μονομαχίας του Δαυίδ με τον Γολιάθ στην Παλαιά Διαθήκη.
Κατασκευαζόταν από δέρμα, σκοινί, λινάρι ή μαλλί, ενώ οι αρχαιότερες σωζόμενες σφεντόνες βρέθηκαν στον τάφο του Τουταγχαμών, ο οποίος πέθανε το 1325 π. Χ. Χρησιμοποιούνταν σε πολέμους από οπλίτες που ονομάζονταν σφενδονήτες, με πιο δεινούς τους Κρήτες και τους Ρόδιους.
Τα βλήματα της σφεντόνας, που λέγονταν και πεσσοί, είναι συνήθως αυτά που σώζονται, καθώς τα υπόλοιπα υλικά του αρχαίου όπλου ήταν φθαρτά. Τα βλήματα ήταν αρχικά λίθινα ή πήλινα, ενώ από την Εποχή του Χαλκού αρχίζουν να εμφανίζονται και τα μολύβδινα.